Różycki-Kołodziejczyk (pierwotnie Kołodziejczyk) Tadeusz (1887–1953), pułkownik dyplomowany, biolog, historyk wojskowości. Ur. 22 VIII we wsi Kwaśno pod Sierpcem, był synem Walentego, robotnika kolejowego, i Stanisławy z Główczyńskich, starszym bratem Januarego Kołodziejczyka (zob.).
W l. 1900–5 uczęszczał R. do państwowego gimnazjum w Warszawie, maturę zdał w r. 1907 w szkole realnej we Lwowie. W l. 1907–11 studiował biologię na uniwersytetach w Monachium (tu ją ukończył), w Lipsku i Berlinie. W l. 1911–13 był asystentem botaniki u Mariana Raciborskiego, potem u Teofila Ciesielskiego na Uniw. Lwow. oraz asystentem botaniki u Seweryna Krzemieniewskiego w Akad. Rolniczej w Dublanach. Z kolei był w l. 1913–14 asystentem botaniki UJ u Mariana Raciborskiego i w tym czasie działał w Polskich Drużynach Strzeleckich w Krakowie, gdzie ukończył szkołę podchorążych. Przybrał nazwisko Różycki, którego odtąd przeważnie używał.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej R.-K. wstąpił 6 VIII 1914 do oddziałów strzeleckich Józefa Piłsudskiego. Podporucznikiem został mianowany 9 IX t. r. (wg Enc. Wojsk., 2 VII 1915 wg Listy starszeństwa oficerów Legionów Pol.). Służył w 1 p.p. Legionów Pol. jako adiutant I baonu Michała Żymierskiego. Ranny w październiku 1914 w bitwie pod Laskami, wrócił na front w marcu 1915. Jako dowódca kompanii karabinów maszynowych 1 p.p. uczestniczył we wszystkich kampaniach tego pułku w l. 1915 i 1916. Awansował na porucznika 1 XI 1916. W okresie od stycznia do kwietnia 1917 pełnił funkcje adiutanta I Brygady; następnie pracował w komisji regulaminowej przy Komendzie Legionów Pol. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917, został internowany w Beniaminowie. Po zwolnieniu działał od kwietnia 1918 w Polskiej Organizacji Wojskowej. Jednocześnie był przejściowo asystentem na Uniw. Warsz. u prof, botaniki Zygmunta Wóycickiego. Wstąpił do WP w stopniu kapitana i od 13 XI 1918 był szefem oddziału personalnego Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa, a od 15 I 1919 szefem wydziału wydawnictw i współredaktorem czasopism „Bellona” i „Wiarus”, najpierw w Oddziale VII Naukowym Sztabu Generalnego, następnie w Dep. V Naukowo-Szkolnym Min. Spraw Wojsk, (później Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy). Stopień majora otrzymał w lipcu 1920 (ze starszeństwem od 1 VI 1919). W działaniach wojennych polsko-radzieckich wziął udział jako szef (od 15 VII 1920) oddziału kolejno w 2, 5 i 3 armii. Po zawieszeniu broni był R.-K. do października 1921 w Sztabie Generalnym szefem Sekcji Historycznej, a także jednym z organizatorów Biura Historycznego. Po ukończeniu rocznego kursu w Szkole Sztabu Generalnego (wkrótce przemianowanej na Wyższą Szkołę Wojenną) pracował w tej uczelni jako asystent – do listopada 1927 i następnie jako wykładowca. W grudniu 1924 awansował na podpułkownika. W l. 1927–8 był zastępcą szefa Biura Historycznego. Od sierpnia 1928 do czerwca 1933 dowodził 73 p.p. w Katowicach, od 1 I 1933 w stopniu pułkownika. Następnie był do listopada 1935 szefem Wojskowego Instytutu Naukowo-Oświatowego, a w l. 1935–9 delegatem Min. Spraw Wojsk, do Min. WRiOP. Poza tym w l. 1928–9 wykładał jako profesor kontraktowy w Akademii Sztabu Generalnego w Bukareszcie, w l. 1935–9 był wykładowcą Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie.
Na początku r. 1939 mianowany został R. dowódcą brygady Korpusu Ochrony Pogranicza w Łunińcu na Polesiu, z którą odbył kampanię wrześniową. W czasie okupacji niemieckiej R.-K. był czynny w Armii Krajowej i w Delegaturze Rządu na Kraj; z ramienia Delegatury redagował konspiracyjne pismo pt. „Fałsze propagandy niemieckiej o Polsce” (ukazało się 13 zeszytów). W r. 1944 był krótko więziony na Pawiaku. Studiował historię i geografię na tajnym Uniw. Warsz. Magisterium otrzymał w listopadzie 1945 na Uniw. Warsz.
W l. 1945–7 był R. radcą w Min. Oświaty. W tym czasie doktoryzował się (1946) na UJ z historii na podstawie opublikowanej w „Bellonie” w r. 1936 pracy pt. Brzeziny (19–24 XI 1914 roku) i tam też habilitował się na podstawie ogłoszonego również w „Bellonie” w r. 1936 studium pt. Sojusz wojskowy francusko-rosyjski i współdziałanie wojskowe Rosji i Francji w sierpniu 1914 w zakresie historii wojskowości i dyplomacji nowoczesnej. Oba te przedmioty R.-K. wykładał w l. 1947–9 na Uniw. Warsz. (w czerwcu 1948 habilitacja została przeniesiona z UJ na Uniw. Warsz.). Pod koniec życia w l. 1949–53 był współpracownikiem Stacji Ornitologicznej Państwowego Muz. Zoologicznego w Warszawie.
Zainteresowania naukowe R.-K-a obejmowały historię wojskowości i biologię. Z tej pierwszej dziedziny ogłosił wiele prac w fachowych czasopismach wojskowych, głównie w „Bellonie”, gdzie poza wymienionymi już dwiema rozprawami, ukazały się m. in.: Zasady maskowania (1920), Możliwość interwencji konnej armii Budiennego w bitwie warszawskiej (1928), Bitwa pod Włocławkiem 10–13 XI 1914 roku (1934), Strategiczne założenia wojny światowej (1935). Pisał też w „Przeglądzie Piechoty” oraz w prasie wojskowej. Współpracował z „Encyklopedią Wojskową”, gdzie m. in. opublikował w t. 6 przygotowane wspólnie z Ottonem Laskowskim hasło Piechota (w odbitce pt. Piechota w rozwoju historycznym). Przez Klub 11 listopada został wydany wygłoszony tam jego referat pt. Państwo totalne i wojna totalna (W. 1937). Drukował w „Bellonie” sprawozdania z prac o pierwszej wojnie światowej. Przełożył z języka francuskiego m. in. dwie książki marszałka F. Focha: „O wojnie” (W. 1924) i „Zasady sztuki wojennej” (W. 1924), z niemieckiego W. Balcka „Rozwój taktyki w ciągu wielkiej wojny” (W. 1921). Był współzałożycielem „Przeglądu Redakcyjnego” (1924) i następnie członkiem jego Komitetu Redakcyjnego. Po drugiej wojnie światowej ukazał się w jego tłumaczeniu z języka rosyjskiego t. 1 „Historii Związku Socjalistycznych Republik Rad” (W. 1954).
Problematyką biologiczną zajmował się R.-K. głównie w młodości i pod koniec życia. Były to przeważnie prace popularnonaukowe, jak np.: kilka artykułów ogłoszonych w l. 1910–13 w „Ziemi” o badaniach fenologicznych i ochronie przyrody w Europie Zachodniej. W r. 1925 ogłosił napisany wespół ze Stanisławem Sumińskim Podręcznik do nauki przyrody na czwartą klasę gimnazjalną (W. 1925), a w r. 1927 wraz z bratem Januarym opracował na nowo wydany w r. 1905 podręcznik botaniki Marii Arct-Golczewskiej „Botanika na przechadzce”, który do r. 1939 doczekał się 12 wydań. Pomagał też bratu przy podręczniku botaniki dla II kl. gimnazjalnej (W. 1939). Po drugiej wojnie światowej wydał szereg prac z zakresu mikrobiologii i fizjologii roślin, m. in.: Drobnoustroje i ich znaczenie w rolnictwie (W. 1947, W. 1950), Ukryci przyjaciele i wrogowie człowieka (W. 1950), O zmyśle orientacji owadów („Wiedza i Życie” 1953); kilka artykułów z fizjologii roślin zamieścił również w czasopiśmie „Wiedza i Życie”. Przetłumaczył pracę K. Timiriazjewa pt. „Darwin i jego nauka” (W. 1953). R.-K. zmarł 4 III 1953 na zawał serca w Podkowie Leśnej pod Warszawą i tam został pochowany. Był odznaczony m. in. Krzyżem Virtuti Militari 5 kl., trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, francuską Legią Honorową 5 kl., Gwiazdą Rumuńską 3 kl.
R.-K. był trzykrotnie żonaty: z Walerią (nazwiska nie znamy), z Marią z Bittnerów i z Marią Krystyną z Arnoldów; z trzeciego małżeństwa miał dwie córki: Marię, zamężną Glassową, historyczkę, i Teresę, bibliotekarkę.
Łoza S., Bellona. Bibliografia dziesięciolecia 1918–1927, W. 1928; Różycki S., Bellona. Bibliografia dziesięciolecia 1928–1937, W. 1938; Enc. Wojsk.; Słown. biologów; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, W. 1917; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Spis wykładów Uniwersytetu Lwowskiego za lata 1911–12; Spisy wykładów Uniwersytetu Warszawskiego 1947–1950; – W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Zebrał i oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969; – Składkowski S. F., Beniaminów 1917–1918, Wyd. 3, W. 1938 (jako Kołodziejczyk); Sprawozdania Akademii Rolniczej w Dublanach za lata 1912–14; – „Życie Warszawy” 1953 nr 63 (nekrolog); – Arch. UJ: WF II (teczka doktorska, Wydz. Humanistyczny), WHm (teczka habilitacyjna); CAW: sygn. 1673/84/3 t. 16 k. 29 (album absolwentów Wyższej Szkoły Wojennej, fot.); – Informacje żony, Marii Krystyny Różyckiej.
Stanisław Sroka